Speel Gitaar In De Stijl Van Robben Ford


De Ultieme Gids In Het Leren Spelen Van De Gealtereerde Toonladder Op Gitaar

Door Antony Reynaert

Zou het niet geweldig zijn als je die ruige, rouwe, smerige, maar ook prachtig verdraaide geluiden kan creëren met je gitaar? Dan ben je aan het perfecte adres! Niet alleen de kennis om de gealtereerde toonladder (‘altered scale’) volledig te begrijpen, maar ook hoe ze kan worden toegepast in je gitaarsolo’s wordt in dit artikel beschreven.

Er bestaan heel wat bronnen die aangeven dat de gealtereerde toonladder in verband gebracht wordt met de super locrian, welke de zevende modus is van de melodische mineur toonladder. Tenzij je gespecialiseerd bent in muziektheorie, is al deze informatie zeer verwarrend en kan het leiden tot de gedachte dat spelen in de stijl van Robben Ford zeer moeilijk is, wat niet het geval is.

Verduidelijking Van Jazz Gitaar Solo’s En De Gealtereerde Toonladder

De reden hierboven beschreven is waarom we dit onderwerp op een nuchtere en realistische manier moeten benaderen. Een eerste stap is het analyseren van hoe gitaristen en muzikanten in het algemeen een geavanceerde blues en jazz gitaar solo aanpakken. Het mooie aan soleren is dat we specifieke toonladders die kenmerkende klanken meebrengen kunnen toevoegen op specifieke momenten in een akkoordenprogressie. Denk maar aan gitaristen zoals Scott Henderson die zijn publiek met verstomming slaat door tijdens zijn spel zomaar uit het niets waanzinnige en wilde noten laat klinken.

Om te begrijpen hoe deze gitaristen toonladders gebruiken is het belangrijk dat je de basis begrijpt over de overeenkomst tussen noten van een akkoord en van een toonladder. Simpel gezegd bestaat een toonladder uit twee soorten1  noten:

  1. akkoordnoten (‘chord tones’)
  2. extensienoten (‘extension notes’ of 'tensions')

Akkoordnoten worden gebruikt wanneer een noot gespeeld wordt die deel uitmaakt van het akkoord waarover we spelen. Bijvoorbeeld, wanneer we soleren over een A7 akkoord, dan kunnen we de akkoordnoten A, C#, E en G gebruiken om de simpele reden dat deze deel uitmaken van het akkoord. In muziektheorie worden deze noten vaak beschreven als consonant of samenklinkend. Extensienoten zijn de noten die niet tot het akkoord behoren waarover er gespeeld wordt, maar maken wel deel uit van de toonladder die we gebruiken. We bekijken opnieuw het voorbeeld van het A7 akkoord, maar nu gebruiken we de noten uit de A mixolydische toonladder om over het akkoord te soleren:

A B C# D E F# G

De vetgedrukte en onderlijnde noten zijn de extensienoten omdat ze geen deel uitmaken van het akkoord, maar wel van de toonladder. In muziektheorie worden deze noten vaak beschreven als dissonant.

Om even te herhalen en samen te vatten hebben we volgende tonen:

  1. Akkoordnoten (‘chord tones’) = Noten die voorkomen in de toonladder EN in het akkoord (consonante verhouding)
  2. Extensienoten (‘extension notes’ of 'tensions') = Noten die voorkomen in de toonladder maar NIET in het akkoord (dissonante verhouding)

Ervaren muzikanten beklemtonen akkoordnoten wanneer ze op safe spelen tijdens een solo, wanneer ze een akkoord kracht willen bijgeven of wanneer ze in het algemeen een meer stabiele klank willen creëren. Anderzijds zullen ze extensienoten beklemtonen wanneer ze meer spanning willen inbrengen.

Hoe Gealtereerde Tonen In Je Solo’s Dat Wrang En Jazzy Gevoel Opwekken

Extensienoten (‘extension notes’) brengen een niet zo’n welluidende en wringende klank met zich mee, maar we kunnen nog een stap verder gaan. Om nog meer spanning te creëren kunnen de extensienoten veranderd worden, of met andere woorden ‘gealtereerd’ worden. We kunnen nu een derde groep van mogelijke noten die gebruikt kunnen worden tijdens een solo onderscheiden:

  1. akkoordnoten (‘chord tones’)
  2. extensienoten (‘extension notes’ of 'tensions')
  3. gealtereerde noten (‘altered tones’)

Deze gealtereerde noten geven een lick of passage in een solo een heel gespannen en jazzy gevoel.

De gealtereerde tonen bestaan uit:

  • De b5
  • De #5
  • De b9
  • De #9

Dit is waar de gealtereerde toonladder (‘altered scale’) in het spel komt: wanneer de gealtereerde toonladder gebruikt wordt tijdens het spelen, worden akkoordnoten afkomstig van het dominant septiemakkoord gemixt met gealtereerde noten. Het is inderdaad correct dat de gealtereerde toonladder in verband gebracht wordt met de super locrian, welke de zevende modus is van de melodische mineur toonladder. Deze benadering is echter zeer verwarrend en ik raad het niet aan om deze relatie te bestuderen tot je de wetenschap achter de opbouw van de gealtereerde toonladder en het gebruik ervan volledig begrijpt.

Wat De Gealtereerde Toonladder Werkelijk Is Wanneer Je Al Die Verwarrende Jazz Theorie Weglaat

Het verstaan van de gealtereerde toonladder (‘altered scale’) is niet zo moeilijk wanneer je het benaderd via het dominant septiemakkoord. In het onderstaand akkoorddiagram wordt het A7 akkoord weergegeven:

 

Bekijk nu de volgende afbeelding. Dezelfde akkoordnoten van het A7 akkoord worden gebruikt, maar nu samengaand met de gealtereerde noten.

Onthoud dat deze gealtereerde noten niet makkelijk te gebruiken zijn over het dominant septiemakkoord, maar wanneer ze samen met de akkoordnoten worden gespeeld dan worden coole jazz wendingen gecreëerd, anders dan bij het gebruik van een normale toonladder. Het resultaat is heel jazzy en is perfect voor het scheppen van spanning. Beschouw gealtereerde noten als ‘outside’ noten (dus noten die buiten de toonladder en diens bijhorend akkoord liggen).

Het Gealtereerde Akkoord – Hoe En Wanneer Gebruik Je De Gealtereerde Toonladder

Muziek gaat over het creëren van spanningen en de vrijlating ervan. De gealtereerde toonladder (‘altered scale’) bevat bakken vol spanning waardoor we het moeten toepassen op strategische plaatsen waar we makkelijk de spanning terug kunnen lossen. Een ideaal moment om de gealtereerde toonladder te gebruiken is op elk punt in een akkoordenprogressie waar we een gealtereerd akkoord kunnen plaatsen. Een gealtereerd akkoord is, net zoals de gealtereerde toonladder, een akkoord dat gebruik maakt van zowel akkoordnoten van het dominant septiemakkoord als van de gealtereerde noten.

Neem bijvoorbeeld dit A7#5 akkoord:

A7#5 akkoord

Dit akkoord bestaat uit de A7 akkoordnoten alsook uit één gealtereerde noot. In dit geval is de gealtereerde noot F, welke hier de #5 is. Dit akkoord is ideaal om te gebruiken wanneer er wordt overgegaan van een akkoord dat een kwint lager gespeeld wordt dan het vorig akkoord. Bijvoorbeeld, in een normaal 12-maats bluesschema kan dit gebeuren op verschillende momenten:

Wanneer we overgaan van een A7 akkoord in maat 4 naar een D7 akkoord in maat 5, wordt een kwint lager gespeeld. Dit komt opnieuw voor bij de overgang van het E7 akkoord in maat 12 naar het A7 akkoord in maat 1. Tijdens deze beide momenten in een normaal 12-maats bluesschema kan het gealtereerd akkoord of de gealtereerde toonladder (‘altered scale’) gebruikt worden. Het is belangrijk dat je begrijpt dat we geen gealtereerd akkoord moeten spelen om de gealtereerde toonladder te gebruiken. Dit komt omdat we het akkoord kunnen ‘impliceren’ in plaats van het daadwerkelijk te spelen wanneer de gealtereerde toonladder wordt gebruikt. Neem bijvoorbeeld maat 4 van het bluesschema, wanneer we de gealtereerde toonladder gebruiken over de maat, dan wordt het gealtereerd akkoord eigenlijk geïmplementeerd aangezien we de gealtereerde noten spelen van de toonladder. Hoe dan ook, we kunnen het gealtereerd akkoord toevoegen op deze plaatsen in het schema zonder dat we hierover de gealtereerde toonladder hoeven te spelen.

Zoals je hierboven kan zien is een gealtereerd akkoord soms genoteerd als ‘alt’ in plaats van de volledige akkoordnaam. De reden hiervoor is, zoals je hierboven geleerd hebt, dat we zowel de b5, #5, b9 en #9 kunnen gebruiken om het akkoord te hervormen of met andere woorden te ‘altereren’. De keuze is hiervoor aan jou. Neem nu bijvoorbeeld het A7#5 akkoord en het E7#9 akkoord en plaats ze op de bestemde plaatsen zodat we volgende progressie bekomen:

Probeer tijdens het spelen van dit akkoordenschema te luisteren naar de toegevoegde spanning die ontstaat bij maat 4 en maat 12 door het gealtereerde akkoord. Over deze progressie kunnen we nu de gealtereerde toonladder (‘altered scale’) spelen tijdens maat 4 en 12. Tijdens de 4e maat gebruik je de A gealtereerde toonladder en tijdens de 12e maat de E gealtereerde toonladder. Vergeet niet dat bij het spelen van de gealtereerde toonladder we hier de noten gebruiken van het dominant septiem akkoord en alle gealtereerde noten. Hieronder bekijken we even een lick bij wijze van voorbeeld waar de noten van de gealtereerde toonladder worden toegepast. De eerste 8 noten van de lick zijn afkomstig van een andere toonladder. Hierna, met andere woorden vanaf de 4de beat van maat 1, zijn alle noten deel van de gealtereerde toonladder in A.

Klik hier om dit audio voorbeeld te beluisteren


Wil je je gitaar skills eens grondig onderbouwen om zo je vaardigheden naar hoger niveau te tillen? Bij Gitaar Training Studio word je begeleid doorheen het proces om een betere gitarist te worden. Neem een kijkje op mijn site en vraag je gratis proefles aan om me te ontmoeten.